by Tôi được tham gia làm ban giám khảo cho cuộc thi Bản Lĩnh Marketer 2016 của ĐH Ngoại Thương Hà Nội. Đây là vòng thi mà các bạn phải trình bày bảng kế hoạch marketing của mình cho một sản phẩm với ngân sách là 1,5 tỉ đồng. Có tổng cộng 30 đội lọt vào vòng này, có hai phòng chấm thi, mỗi phòng sẽ chấm cho 15 đội. Và ôi, tôi phải ôm đầu vì đọc các bản kế hoạch và nghe trình bày.
Tình trạng thiếu tư duy nền tảng và kiến thức căn bản
Phải nói một điều rất đáng khen là các bạn sinh viên bây giờ làm slide thuyết trình quá đẹp, khả năng tìm hiểu của các bạn cũng rất tốt. Tuy nhiên, với việc thông tin trên mạng tràn ngập như hiện nay, và không phải ai cũng lọc được thông tin tốt để đọc – học, dễ thấy rằng sinh viên chỉ biết được những cái bề nổi mà không hiểu bản chất. Dễ hiểu có thể gọi là: Không phải người ta chọn sai chỗ để học mà chọn sai “thầy”. “Thầy” hiểu cả nghĩa đen lẫn nghĩa bóng, là một người thầy thật sự giỏi để bạn học tập, là một trang nội dung đáng tin cậy, là một trung tâm dạy thật sự là thực học.
Trong bảng kế hoạch của sinh viên, để nói về những thứ gần nhất về công việc của tôi thì thấy các bạn rất khá khi nhắc đến growth hacking, nhưng cách bạn trình bày định nghĩa về Growth hacking đơn giản là chia sẻ code giảm giá, hoặc đôi khi các bạn chỉ nhắc về nó một cách rất sáo rỗng. Từ khóa thứ 2 về Online marketing mà tôi nghe nhiều nhất ở phần trình bày của các bạn là SEO (mà cứ đọc là sờ eo seo ấy :(, s-i-o cơ mà, đôi khi bản thân tôi tưởng bạn đang nói gì về bán hàng ấy :(). Đối với các bạn SEO như là tất cả, trong khi thậm chí phân biệt giữa Online Marketing và Digital Marketing cũng không phân biệt nổi.
Bản kế hoạch mang đậm tính bay bổng – lãng mạn
Một điều thắc mắc chung của tôi và hai vị giám khảo cùng phòng là tại sao các bản kế hoạch này cứ na ná nhau về cấu trúc, cùng với sự giống nhau bởi việc tiếp cận, dùng các thuật ngữ như: Customer’s insight, big idea, activation,… Hoặc lúc nào cũng dùng những phương thức na ná nhau về triển khai: Viral clip, KOLs,… Trên thực tế dựa vào những insight các bạn phân tích trong bài thì khó có thể “viral” được, nặng hơn là nhiều bạn cứ nghĩ làm ra một video clip, kêu mọi người share, chạy quảng cáo cho cái clip đó thì đã là “viral” rồi, trong khi không hiểu về hành vi – động lực chia sẻ của người dùng.
Chính ở những phần không hiểu sâu về bản chất như tôi đã nói ở trên, chính vì vậy khi ra cái mà các bạn gọi là “big idea” luôn có những tình huống rất dở khóc dở cười.
Đơn cử một nhóm chọn nhắm mục tiêu vào các bạn nữ, và đây là “big idea” của các bạn: “Giúp bạn gái tự mình tận hưởng trọn vẹn niềm vui trên từng con phố” – Một ý tưởng rất con gái và rất Kotex xì tin.
Một nhóm khác chọn đối tượng mục tiêu là nam, cách họ tiếp cận là về tâm lý đối tượng này là thích làm chỗ dựa trong một mối quan hệ.
Rồi một số hoạt động “activation” của các nhóm khác như sau:
Đến lúc này bạn đã đoán ra được sản phẩm mà các bạn thí sinh phải làm trong cuộc thi chưa? Không phải bột giặt, không phải dầu gội đầu, không phải bvs, không phải nước giải khát,… mà đó là một ứng dụng địa điểm mang tên Cốc Cốc Map – bản đồ chi tiết 63 tỉnh thành Việt Nam. À không, tôi nhầm, đó là một ứng dụng khác cũng về địa điểm – nhưng là địa điểm sửa xe, cứu hộ, cây ATM. Ứng dụng này mang tên VIVU. Tên khá hay nhưng cũng dễ làm các bạn sinh viên bay.
Cần nhấn mạnh ở một điểm là các bạn làm đề thi này không phải ngu dốt. Các bạn đều rất trẻ, rất thông minh, tuy nhiên các bạn chưa được học ở một người thầy tốt, chưa tiếp cận thông tin một cách toàn diện hoặc chủ động. Ở ngoài kia, không chỉ các công về ngành hàng tiêu dùng mà còn rất nhiều những công ty khác. Trên đời này không chỉ có mỗi Unilever, không chỉ mỗi Uber, mà những công ty cũng to khác, theo những ngành khác nhau và có những đặc thù làm Marketing khác nhau. Thử hỏi bạn có biết Sanofi, Epinion, Cargill,… Nếu không biết hãy lên Cốc Cốc mà search nhé. lol
Nói thế không phải là mỗi ngành sẽ có kiểu làm kế hoạch Marketing khác nhau, bản chất một kế hoạch Marketing sẽ có những phần rất căn bản – nền tảng mà đúng với bất kì ngành hàng nào. Nhưng vì đối với bản thân mỗi bạn sinh viên lại bị “ám ảnh” về các công ty to, các ngành hàng tiêu dùng FMCG, và việc dạy học ở các trung tâm theo kiểu bê nguyên xi cách hiểu & làm từ FMCG, … Tất cả điều đó làm cho một số sinh viên lệch lạc cách nghĩ về Marketing. Thử hỏi hàng năm hàng trăm ngàn sinh viên ra trường muốn làm công việc Marketing, vậy sao Doanh nghiệp vẫn luôn thiếu người. Đó chính là sự “vênh” giữa việc doanh nghiệp yêu cầu và năng lực sinh viên. Cần nói luôn năng lực sinh viên không phải kinh nghiệm làm việc gì nhiều hay cao siêu mà chính là cách tư duy của chính sinh viên đó.
Những mộng tưởng trên đời này chỉ có công ty to, ngành hàng tiêu dùng, biết trên đầu ngón tay vài công ty, khi vào đời rồi các bạn sẽ bị hẫng, sẽ xoay trở vất vả trong cuộc đời này. 5 phút cho việc phản biện của mỗi đội không làm tôi nói hết được với các em nhiều điều. Chỉ đành tặc lưỡi với BTC: Đành để đời này dạy các bạn khi thật sự ra ngoài đường chinh chiến vậy.
Vậy nên, tôi nghĩ mãi mới viết bài này, để mong cho các bạn thí sinh cũng như nhiều bạn khác có thể đọc được.
Xin chào. Chúc các bạn sẽ luôn tỉnh táo và không ngừng cố gắng học hỏi.
P/s: Một số bài viết bạn có thể đọc để tham khảo thêm những điều tôi đã đề cập:
- 4 LẦM TƯỞNG PHỔ BIẾN VỀ MARKETING
- 5 HIỂU LẦM “NỰC CƯỜI” NHẤT VỀ COPYWRITING
- 02 sai lầm về digital marketing mà các trung tâm đào tạo không chỉ bạn
Thành Long Nguyễn 
Những người chưa làm qua thực tế bao giờ để viết được một bản kế hoạch marketing tốt thực sự khó như lên trời. Cần phải có môi trường để họ làm, có người sửa, làm… như vậy thì mới khá lên được. Việc dạy ở trường & cả những trung tâm đa phần là hời hợt.
LikeLike
Khó nói quá, một phần nhu cầu của thị trường làm trung tâm sẽ dạy cái mà thị trường muốn học. Và sự học là cái dài mãi, không một khắc có thể làm tốt được ngay 😦
LikeLike
Chào anh Thanh Long Nguyễn,
Cảm ơn anh nhiều về bài chia sẻ trên blog.
Theo như nội dung bài anh đề cập đến, các bạn làm về marketing hiện tại cần học lại cái căn bản để nền tảng đó có thể ứng dụng ở bất cứ ngành nghề nào.
Anh có thể nói rõ hơn cách để tìm lại những thứ căn bản đó cũng như giới thiệu giúp các tài liệu dùng để xây lại kiến thức nền không ạ. Vì thực sự hiện tại trên thị trường tài liệu khá nhiều tuy nhiên các bạn khó có thể đánh giá được đâu là tài liệu ổn để sử dụng, Thêm nữa việc tìm một người thầy giỏi với những bạn chưa có kinh nghiệm cũng là điều khá khó.
Mong được trao đổi nhiều hơn với anh,
Thông tin cá nhân:
Phan Tiến Hưng
email: phantienhung93@gmail.com
Phone 01266.5050.86
Cảm ơn anh,
Trân trọng
Hưng Phan
LikeLike
Chào Tiến Hưng,
Về căn bản thì thực ra trên trường học cũng có dạy Marketing căn bản đó Hưng. Ngoài ra, một sự thật là nhiều term marketing ra đời càng ngày càng nhiều hơn gây ra một sự rối loạn, bởi vậy bản thân của mỗi người khi đọc thì cũng nên tự biết đặt câu hỏi là: cái này có đúng không. Trên Brandsvietnam có nhiều cái khá hay để Hưng có thể đọc, cũng như có khá nhiều khóa online căn bản đó.
Việc tìm thầy thì chắc phải dần dần tiếp xúc, lấy review. Đối với mình chọn thầy cũng như chọn người yêu, đòi hỏi sự phù hợp lẫn sự tin tưởng. Cái này mình khó giúp Hưng. Nhưng cứ từ từ, khong phải vội đâu 😀
Cám ơn Hưng nhiều vì đã hỏi.
LikeLike
Chào anh Thanh Long Nguyễn,
Cảm ơn anh nhiều về bài chia sẻ trên blog.
Theo như nội dung bài anh đề cập đến, các bạn làm về marketing hiện tại cần học lại cái căn bản để nền tảng đó có thể ứng dụng ở bất cứ ngành nghề nào.
Anh có thể nói rõ hơn cách để tìm lại những thứ căn bản đó cũng như giới thiệu giúp các tài liệu dùng để xây lại kiến thức nền không ạ. Vì thực sự hiện tại trên thị trường tài liệu khá nhiều tuy nhiên các bạn khó có thể đánh giá được đâu là tài liệu ổn để sử dụng, Thêm nữa việc tìm một người thầy giỏi với những bạn chưa có kinh nghiệm cũng là điều khá khó.
Mong được trao đổi nhiều hơn với anh,
Thông tin cá nhân:
Phan Tiến Hưng
email: phantienhung93@gmail.com
Phone 01266.5050.86
Cảm ơn anh,
Trân trọng
Hưng Phan
LikeLike
Cảm ơn Anh về bài viết rất hay và ý nghĩa.
Em chỉ có một câu hỏi là đối với những người mới tìm hiểu về marketing như em, việc chỉ đọc tài liệu trên mạng và tự học là cần thiết nhưng đôi khi những kiến thức ấy chưa chắc đã đúng. Anh có suggest gì cho những người muốn học nhưng không biết học từ đâu, từ ai cho đáng tin cậy như em không ạ?
Nếu có thể, em có thể mời anh một buổi cafe để em có thể hỏi anh và nghe anh chia sẻ về kiến thức Marketing được không ạ?
Mong có thể học được nhiều từ anh.
Thông tin cá nhân:
Facebook: Thu Trần
Sđt: 01645 540 995
Email: thutran190896@gmail.com
LikeLike
Chào Thu,
Có thể nên bắt đầu những khóa tiếng Anh ở Udemy Thu nhé. Từ ai đáng tin cậy hay không chắc cần thời gian trả lời quá. Nhưng cứ phải tự học trước đã, người thì mình kiếm sau. 😀 Thu có thể liên lạc và trò chuyện với anh tại địa chỉ facebook: https://www.facebook.com/ThanhLong.Orlando
Cám ơn Thu. Hẹn gặp trên chat 😛
LikeLiked by 1 person
Thực tế thì mình hơi băn khoăn, nếu là bạn thì đề này nên giải theo cách nào? Méo mó theo kiểu viết lại một kế hoạch marketing có sẵn mà công ty đã có hay một kế hoạch truyền thông?
Hoặc ít nhất bạn có lời giải không?
Mình có search Cốc cốc nhưng không ra, vì thực tế là Cốc cốc nặng và cái duy nhất mình dùng là để down clip về ?
LikeLike
Có nhiều cái tùy mỗi bên công ty nữa người ơi. Có những bên không dùng tới 1,5 tỷ như đề là cũng một cái 😀 Đó là lý do có thuật ngữ Growth Hacking mà mình nói trong bài – dùng để chỉ về việc làm sao có người dùng càng nhiều càng tốt. Và nếu chỉ có người dùng mà chưa mua bán gì thì thực ra ít bên nào dám bỏ nhiều tiền vậy lắm. Họ sẽ làm những cái mình tạm gọi là “nhỏ nhỏ xinh xinh” cốt để làm sao người ta tải app đó.
Như bạn thấy đó, ví dụ bạn sử dụng Cốc Cốc là để download clip thì cũng là một cái thành công của Cốc Cốc. Nghĩa là nếu làm ra sản phẩm trình duyệt mà ko có gì đặc biệt ai mà download về xài đâu, nên bên Cốc Cốc đa phần chú trọng về xây dựng tính năng sản phẩm. Chứ bạn thấy đó, Cốc Cốc đâu có làm quảng cáo TV hay chương trình gì hoành hoành đâu.
Riêng về đề bài thì có nhiều cách giải, mà thực ra đâu đó những nhóm thí sinh top 15 có đưa ra được nữa đó. Ví dụ mình nhớ có nhóm làm là liên kết với các chỗ sửa xe, ngay phòng đợi sửa xe thì họ sẽ thấy cái standee của app, với việc tải app về thì họ sẽ được tặng 1 lần thay nhớt miễn phí ngay hôm đó. Đơn giản vậy thôi đó người 😀
LikeLike
Đọc bài thấy tác giả chỉ đưa ra vấn đề mà không thấy nêu cách giải quyết vấn đề!
LikeLike
Chào Hạnh, cách giải quyết vấn đề mình có nhắc nhỏ ở dưới về việc là tìm hiểu lại những cái mình đã nói ở trên. Phân biệt Online marketing vs Digital Marketing, Growth hacking thật sự là gì, tìm hiểu thêm các ngành khác, sản phẩm khác. Túm gọn lại là phải học và đọc thêm ấy 😀
LikeLike
So, what’s the main point of this article? I don’t get it.
You disparage student’s works –> well, they’re students, anyway
They use FMCG template… –> well, this is the most common approach and most popular knowledge available. By the way, whatever the category is, the principle is still the same
They do not know Insight, Viral… –> well, at least 3 years in the industry can have a true insight, luckily…
LikeLike
Ý trong bài chỉ là đôi khi các bạn có thể nghĩ đơn giản hơn một chút mà không cần biểu mẫu. Làm sao để người ta download app chẳng hạn, hoặc tại sao người ta cần download app này. Có thể theo kiểu từ cái đơn giản.
Đúng là đề vẫn hơi khó với các bạn đó. Thành ra tính chất bài như cung cấp thêm về góc nhìn thôi người ơi 🙂
LikeLike
Thực sự thì mình thấy vấn đề nêu ra là sai từ tư duy, và key problem (theo tác giả) mà tất cả các loại mkt đều có là insight.
Cơ mà vấn đề lại được giải quyết theo hướng công cụ, vốn là công việc chân tay trong mkt? Cụ thể slide đánh giá cao nhất chỉ ghi ra mỗi phương tiện, ra tứ mà ý chẳng có gì.
Thực sự thì đọc xong minh cảm thấy người viết thậm chí còn chưa hiểu được vấn đề, huống chi hiểu cách tư duy của người thuyết trinh mà đã vội phán xét.
Và cuối cùng, đề yêu cầu 1 kế hoạch mkt truyền thông, viết kế hoạch này theo tư duy của Client, thì chẳng khác nào con vẹt đi hỏi người khác rồi làm theo cả. Đúng ý là được. Giải theo hướng ngược lại là sai sao?
Cuối cùng thực tế mình thấy, quan điểm digimar ko áp theo mkt khác được.
Và thực ra, nếu cốc cốc đang sử dụng phương thức này để mkt thì nên xem lại.
LikeLike
Như mình nói là căn bản thì mọi thứ đều có những phần mà trong đề bài các em đã nói thì cũng không vượt ra cái căn bản. Nó không bị sai, mà bị vài lỗi về vận dụng và không hiểu bản chất thôi.
Chưa nói chuyện sai đúng mà về khía cạnh chấm cũng có những barem điểm cho những phần và không tránh những cảm tính. Nhưng Hải nếu có dịp xem bài các em, có vài cái bay bay nhưng lại có cái khả thi để đạt mục tiêu tải app thì vẫn cho điểm cao đó. Chứ không chấm theo sai đúng đâu.
Digital marketing thì cả FMCG vẫn sử dụng mà, nhưng đây là sp công nghệ thì có tí khác khác. Tuy nhiên vẫn phải có những cái lõi mà như nhau: vẫn phải hiểu hành vi nè, vẫn phải nắm tâm lý khách hàng, … nói ko áp dụng đc thì cũng ko hoàn toàn chính xác lắm.
Cốc Cốc thì cũng có cách làm về sp hay marketing của Cốc Cốc, còn trong bài mình đưa vào là đùa kiểu cố tình cho vui thôi à. Ko có gì đặc biệt cả 🙂
LikeLike
Reblogged this on Đầu Heo.
LikeLike
Một thực tế là hiện nay những framework của 1 kế hoạch Marketing phổ biến thường xuất phát từ FMCG, nên gây ra nhầm lẫn rằng tất cả các ngành hàng khác đều dựa vào đó mà làm. Framework thực chất chỉ 1 cách để planner có logic về mặt thinking, và sharpen idea. Cũng có thể thông cảm cho các bạn vì các bạn chỉ thấy được 1 mặt của đồng xu, chỉ thấy framework là nhào vô đó để làm, chứ ko được giải thích cặn kẽ về những logic behind. Chưa kể, những marketing term vốn phải được hiểu đúng, thì người người nhà nhà đều sử dụng như một thuật ngữ thông dụng. Thế nên, việc hiểu sai cốt lõi vấn đề cũng là điều ko thể tránh khỏi 😦
LikeLike
Biết là không tránh khỏi được thành ra lên tiếng để mấy bạn hiểu á. Chứ im im làm mấy bạn ko biết để tìm hiểu thêm :((
LikeLike
Dear Mr.Long,
Thật sự mình cũng là một người thích Marketing. Nhưng ở Việt Nam, để tìm được một trung tâm, một ngôi trường đúng nghĩa cho nó thì thật là khó, chứ đừng nói đến việc tìm được một người thầy giỏi có tâm.
Giáo dục ở Việt Nam giống như việc xóa mù chữ, là việc tạo ra nhà giáo, chứ không phải tạo ra nhưng người thợ.
Họ chăm bẳm vào túi tiền của sinh viên, học viên. Chứ có mấy ai chú tâm đến việc học sinh – học viên của họ làm được gì? Mình từng xem qua một số kế hoạch marketing của nhiều công ty, nhưng phần lớn trong việc làm kế hoạch và triển khai kế hoạch, đó là họ hiểu lầm, hiểu không đúng về marketing.
Bản thân mình muốn tìm một người thầy, một nơi để học, nhưng thật sự là rất khó.
Hy vọng sẽ tìm được một người có tài có tâm – chia sẻ kiến thức.
Rất mong bác có thể chia sẻ với những người như mình một chút kiến thức, hoặc một số ít mẫu PLAN để bọn mình có thể tham khảo.
Cảm ơn bác,
Trân trọng,
Ngô Hoàng Nguyễn
LikeLike